Na današnj dan pre 22 godine počelo bombardovanje SRJ, Niš pod kasetnim bombama

bombardovanje
Posle bombardovanja kasetnim bombama u Nišu

Na današnji dan pre 22 godine počelo je NATO bombardovanje Savezne Republike Jugoslavije (SRJ). Za 11 nedelja koliko je trajalo, prema nezvaničnim informacijama poginulo je oko 2.500 civila  i oko 1.000 vojnika i policajaca.

Bombardovanje je  trajalo 78 dana, teško su oštećeni infrastruktura, privredni objekti, zdravstvene ustanove, medijske kuće i vojni objekti.

Akcija NATO-a, koju su Vlada SRJ, ali i pravni stručnjaci nazvali ilegalnom agresijom, usledila je posle neuspešnih pregovora o rešenju krize na Kosovu, vođenih u Rambujeu i Parizu februara i marta 1999. godine.

Bombardovanje SR Jugoslavije okončano je 10. juna, usvajanjem Rezolucije 1244 Saveta bezbednosti UN, a usledilo je povlačenje vojske i policije iz pokrajine i ulazak međunarodnih vojnih trupa.

Po podacima UNHCR-a, Kosovo je od dolaska mirovnih snaga napustilo 230.000 Srba i Roma, a vratilo se 800.000 izbeglih Albanaca.

Godišnjica početka napada biće danas obeležena nizom manifestacija posvećenih poginulima i polaganjem venaca i cveća na spomenike.

Bombardovanje Niša

Osim konvencionalnog oružja Niš je jedan od retkih gradova koji je učestalo bio bombardovan i kasetnim bombama, koje su i tada i danas Ženevskom konvecijom bile zabranjene.

Bombardovanje Niša kasetnim bombama desilo se 7. maja 1999. godine tokom NATO bombardovanja SR Jugoslavije. To je jedan od najozbiljnijih napada u toku NATO bombardovanja SRJ u kojem je došlo do stradanja civila korišćenjem kasetnih bombi.

Tokom 7. maja 1999. u vremenu od 11.30 i 11.40 časova NATO je navodno izvršio napad sa dva kontejnera kasetnih bombi (sa oko 100—150 bombi po kontejneru) na Niški aerodrom , koji se nalazi na kraju grada, ali su bombe „promašile“ cilj i pale unutar šireg centra grada.

Kasetne bombe razasute su iz dva kontejnera, nošene vetrom, pale su na tri lokacije u centralnom delu grada, koje su od aerodroma udaljene više od 3—5 kilometara i to:

-Pored zgrade Patologije niškog Medicinskog centra na jugu grada,
-Centar pored zgrade Banovine uključujući Tvrđavsku piacu, autobusku stanicu pored niške Tvrđave i zdravstvenog centra 12. februar i
parking Niš Ekspresa pored Nišave

Izveštaji govore da je od eksplozije kasetnih bombi 7. maja 1999. na tri lokacije u Nišu:

-Poginulo 15 civila
-Teške povrede zadobilo 8 civila,
-Lakše povrede zadobilo 11 civila,
-Oštećeno 120 stambenih objekata,
-Uništeno 47 a oštećeno 15 putničkih automobila.

Svi povređeni zbrinuti su u Kliničkom centru u Nišu.

Tadašnji gradonačelnik Niša, Zoran Živković, izjavio je za Rojters: „Nema nikakvog vojnog cilja unutar kilometra odatle… Kasetne bombe pogodile su pijacu, zgrade u okolini izgledaju kao švajcarski sir… rakete su pogodile patološki centar, parking i okolne zgrade… Video sam mrtvog čoveka koji je nosio torbu sa lukom unutra.“

Solana i reakcije na bombardovanje Niša kasetnim bombama

Sutradan, 8. maja, generalni sekretar NATO-a, Havijer Solana, potvrdio je odgovornost NATO-a za napad, izjavom da je „NATO potvrdio da je oštećenje pijace i klinike prouzrokovalo NATO oružje koje je promašilo cilj“. Prema izvorima iz vojske SAD, kontejner kasetne bombe CBU-87 nije se otvorio iznad cilja nego ubrzo nakon izbacivanja iz aviona, zbog čega je submunicija pala na druge ciljeve unutar grada.

Kasetne bombe je izbacio holandski F-16. Nakon ovog napada Holanđani su prekinuli da koriste kasetne bombe tokom bombardovanja, što nije bio slučaj sa drugim članicama NATO pakta. Avioni britanskog Kraljevskog vazduhoplovstva su i nakon ovog slučaja nastavili da koriste kasetne bombe.

Human Rights Watch je osudio napad i upozorio da kasetne bobme ne smeju da se koriste prilikom napada na urbana naselja zbog gustine naseljenosti područja.  Amnesti internašonal je objavio da NATO nije preduzeo mere opreza i da je prekršio zabranu nesrazmernog napada prema članu 54  protokola I.

Kasetne bombe na Niš bačene su i 12. maja 1999. godine na naselje Duvanište, pri čemu je povređeno 11 osoba. Na Niš je tokom bombardovanja ukupno bačeno 36 tovara kasetnih bombi.

I pored nekoliko akcija čišćenja terena od zaostalih kasetnih bombi, njihovo definitivno uklanjanje 2010. godine još nije moglo biti završeno.

Global Digital Clinik