Niš, jedan od najstarijih gradova na Balkanu poznat kao “Kapija” Istoka i Zapada zbog svog geografskog položaja. Naime, grad se nalazi na raskršću puteva Zapadne Evrope sa Bliskim istokom i Grčkom.
Grad je nastao mnogo vremena pre nego su stigli Rimljani u ove krajeve.
Geograf Ptolomei je prvi put pomenuo 140 A.D. kao Rimska tvrđava na putu za Vizantiju.
Imperator Konstantin je rođen u Nišu 274 A.D.
Tokom njegove vladavine je izgrađena luksuzna rezidencija i tokom tog vremena grad je postao važni administrativni centar.
Huni su tokom svoje opsade 441 A.D., gotovo totalno uništili grad. Sredinom VI veka, Vizantiski car Justinian Veliki je renovirao grad i nazvao ga Naissopolis.
Godine 550 A.D., Sloveni su opsedali grad ali je on ovog puta pošteđen razaranja tako da je mogao dalje da se razvija. Kako je grad lociran na putu za Konstantinopol, Krstaši su nekoliko puta prolazili kroz grad tokom njihovih pohoda na Vizantiju.
U leto 1189. godine, Stefan Nemanja, veliki vladar Srpske države, susreo se u Nišu sa Frederikom I Barbarosom u vreme drugog Krstaskog pohoda.
Turci su prvi put okupirali Niš 1386. godine, tri godine pre Kosovske bitke. Od 1454. godine Niš je okupiran sve do 1877. godine.
U Prvom svetskom ratu Niš je “pao” 1915. godine pod okupacijom Nemačke i Bugarske vojske koja je trajala 4 godine, do 12. oktobra 1918 godine.
Grad je pretrpeo velika razaranja tokom Drugog Svetskog Rata, a stanovništvo je pretrpelo velike represalije. Kao dokaz imamo koncentracioni logor na Crvenom krstu.
Niš je konačno oslobođen 14. oktobra 1944. godine.
Bogata istorija i konstantna borba za slobodom kroz vekove, ostavila je Nišu vredna kulturna znamenja i istoriske spomenike kao sto je:
MEDIJANA – letnja rezidencija Cara Konstantina;
TVRĐAVA – turska građevina (sagrađena 1723);
ČEGAR – spomenik u znak bitke na Čegru i herojske pogibije Vojvode Stevana Sindjelića i njegovih 3000 saboraca naspram 10.000 Turaka;
ĆELE KULA – jedinstveni svetski spomenik koga su sagradili Turci posle bitke na Čegru, napravljen od lobanja Srpskih heroja;
SOPMENIK OSLOBOĐENJA NIŠA (konj) u samom centru grada simbol borbe za slobodom: 1874, 1877, 1917 i 1918.
U ARHEOLOŠKOM MUZEJU možete naći Rimske antikvitete pronadjene prilikom sredjivanja Tvrdjave i Mediane kao i sa lokacije Humska Čuka i Bubanj – dve lokacije iz Neolita i Bronzanog perioda.
Danas, Niš broji preko 300.000 stanovnika i veliki je administrativni, politički, ekonomski, medicinski i kulturni centar jugoistocne Srbije – drugi je po veličini grad u Srbiji posle Beograda.
Važni datumi grada Niša
4000-3000. g.p.n.e. Praistorijski nalazi iz doba neolita, ranog bronzanog doba, na lokalitetima Bubanj, Humska Čuka i dr. otktivaju naseljenost područija Niša još u to doba.
2000. g.p.n.e. Veći broj otkrivenih praistorijskih naselja u neposrednoj okolini današnjeg Niša (Bubanj, Hum, Gornja i Donja Vrežina, Trupale, Gornja Toponica).
8. vek p.n.e. Područije Niša je granična zona između Ilira i Tračana.
3. vek p.n.e. Kelti su porazili Ilire, zauzeli sve krajeve i dali Nišu trajno ima Naissus (Vilin grad).
75. g.p.n.e. Rimljani osvajaju područije Niša u vreme dardanskog rata.
161. god. Niš se prvi put spominje u geografiji Klaudija Prolomeja, kao jedan od četiri najveća grada Dardanije.
2. vek Naissus je značajan rimski vojni logor – municipium.
274. god. U Nišu je rođen Flavije Valerije Konstantin.
306. god. Flavije Valerije Konstantin proglašen je za rimskog imperatora (Konstantin Veliki).
4. vek Antički Niš, sa Konstantinovom rezidencijom na Medijani je na vrhuncu razvoja kao rimski vojni i administrativni centar.
441. god. Niš razoren u Hunskoj najezdi na Balkan, u kojoj su razoreni i mnogi drugi gradovi.
1185. god. Srpski župan Stefan Nemanja zauzima Niš.
1189. god. Stefan Nemanja i nemački car Fridrih Prvi Barbarosa sastaju se u Nišu i dogovaraju o zajedničkoj borbi protiv Vizantije.
1385. god. Turci prvi put zauzimaju Niš (opsada je trajala 25 dana).
1443. god. Velika bitka kod Niša. Erdeljski vojvoda Janko Hunjadi i srpski despod Đurađ Branković porazili su Turke. Niš je slobodan godinu dana.
1570. god. U putopisu nemačkog diplomate Rimea pominje se dubrovačka kolonija u Nišu.
1723. god. Izgrađena je niška Tvrđava koja spada u najlepša i
najočuvanija turska zdanja na Balkanu.
1737. god. Drugo austrijsko osvajanje Niša. Okupacija je trajala 85 dana.
1766. god. Mitropolit Gavrilo objavljuje prvu knjigu “Sinđelija”.
1809. god. Prve ustaničke borbe kod Niša protiv Turaka.
31.5.1809. god. Boj na Čegru. Srpskom vojskom je komandovao resavski vojvoda Stevan Sinđelić.
10.1.1878. god. Niš je oslobođen od Turaka i posle skoro pet vekova robovanja, pripojen matici Srbiji…
1878. god. Niš se značajno reguliše po Vinterovom “Projektu za regulaciju varoši Niša”. Počela je da radi prva niška gimnazija.
1881. god. Niš ima prvu bankarsku ustanovu.
1882. god. Počela je da radi učiteljska škola.
1884. god. Puštena je u saobraćaj železnička pruga Beograd-Niš. Izašao je prvi broj novina “Niški vjesnik”.
1885. god. Osnovana je železnička radionica koja kasnije postaje prvo i najveće preduzeće u gradu.
1886. god. U Nišu je usvojen Zakon o osnivanju Kraljevske srpske akademije.
1887. god. Osnovano prvo pozorište “Sinđelić” u Nišu.
1889. god. Otvorena Narodna biblioteka i izgrađena zgrada okružnog načelstva (Banovina).
1894. god. Počela je da radi viša devojačka škola.
1897. god. Prikazan prvi film u Nišu.
1900. god. Počinje izdavanje književnog časopisa “Gradina”.
1903. god. Osnovano radničko kulturno umetničko društvo.
1905. god. Počela je da radi likovna kolonija Sićevo koju je osnovala slikarka Nadežda Petrović.
1906. god. Radi prvi stalni bioskop pod šatrom na Sinđelićevom trgu.
1908. god. Izgrađena je hidrocentrala na Nišavi kod Sićeva.
1914. god. Niš postaje središte srpske vlade. Ratna prestonica Srbije.
7.12.1914. god. Niška deklaracija. Narodna skupština Srbije donosi Nišku deklaraciju u kojoj su obrazloženi ciljevi oslobodilačkog rata i najavljeno ujedinjenje južnih Slovena u jednu državu.
1915-1918. god. Niš je pod Nemačko-bugarskom okupacijom u Prvom svetskom ratu.
12.10.1918. god. Niš je oslobođen od Nemaca.
1941. god. Nemci okupiraju Niš. Otvaraju logor na Crvenom krstu iz koga je preko 12.000 logoraša odvedeno i streljano na brdu Bubanj.
12.2.1942. god. Organizovano je uspešno masovno bekstvo iz logora.
14.10.1944. Niš je oslobođen od Nemaca.
21.02.1945. Osnovan Radio Niš koji je danas deo mreže nacionalnog radija a njegov program se preko srednjih talasa čuje u većem delu Balkana.
1965. god. Niš postaje univerzitetski grad, a Univerzitet u Nišu danas ima 13 fakulteta.
1966. god. Osnovani Filmski susreti. Festival glumačkih ostvarenja jugoslovenskog igranog filma.
1969. god. Osnovane Jugoslovenske horske svečanosti.
1971. god. Nedeljnik “Narodne Novine” postaje prvi dnevni list i Nišu.
1975. god. Niš postaje centar Niškog regiona.
1992. god. Niš postaje centar Niškog okruga.
17.11.1996. – 27.1.1997. god. Posle drugog izbornog kruga i velike krađe glasova, u Nišu počinje narodni protest. Trajao je 100 dana koliko je bilo potrebno da se prizna narodna volja.
4.9.1998. god. U Nišu je otvoren Konzulat Republike Grčke. Prvo diplomatsko predstavništvo u istoriji Srbije van Beograda.
