Arheolozi su u Nišu otkrili nesvakidašnji arheološki lokalitet – rondel iz bronzanog doba.
Tokom sondažnih arheoloških istraživanja na trasi Železničke obilaznice oko Niša, na ranije otkrivenom i delimično istraživanom arheološkom lokalitetu Orničje, u ataru sela Malča, na njegovom južnom delu – Orničje-jug, otkriven je nesvakidašnji i neuobičajni arheološki lokalitet sa sistemom rovova i palisada u vidu koncentričnih krugova – arheološki lokalitet – -rondel, saopštavaju iz ZZK Niš.
Ovaj tip arheoloških lokaliteta iz neolitskog perioda, na prostoru Srbije, gde se razvijala vinčanska kultura – do sada nije otkriven.
Ova vrsta arheoloških lokaliteta karakteristika je neolitskog perioda centralne Evrope (Nemačka, Austrija, južna Poljska, Češka i Slovačka), a kasnije i V. Britanije. Sačinjava je praktično zemljana arhitektura sa sistemom rovova i palisada – zemljano i drveno utvrđenje. Iz ove forme se kasnije, u V. Britaniji, u kombinaciji sa monolitima, razvija forma koja je poznata sa čuvenog arheološkog lokaliteta Stounhendž. Različite je namene, od naseobinske, preko kultne i astronomske do ekonomske i strategijske.
Forma rondela kod nas poznata je jedino na lokalitetu Šančine kod Šapca, ali je ovaj lokalitet opredeljen u rani eneolit – rano bakarno doba.
Rondel na Orničju (Orničje bronze age rondel), međutim, prema dosadašnjim istraživanjima – nije iz neolitskog ili ranog eneolitskog perioda, već iz znatno mlađeg – ranog bronzanog doba. U centralnoj Evropi (Nemačka, Austrija, južna Poljska, Češka i Slovačka), ova forma lokaliteta doživljava neku vrtu imitacije upravo u periodu ranog bronzanog doba, u vidu podražavanja neolitskih tradicija. Kod nas do sada nije istraživan rondel iz ranog bronzanog doba.
Funkcija rondela na Orničju još uvek nije poznata, arheološka istraživanja su u toku, a nakon čega sledi i sprovođenje zaštitnih arheoloških iskopavanja.
U okviru navedenih istraživanja Zavoda, primenjena je kombinacija metoda geofizičkih ispitivanja i to: georadarskog snimanja iz drona, kao i geomagnetska snimanja. Geomagnetska snimanja koja je sproveo Pokrajinski zavod za zaštitu spomenika kulture Petrovaradin dala su odlične rezultate.
Sondažnim arheološkim istraživanjima, potvrđeno je postojanje rondela – sistema lokaliteta sa kružnim rovovima.
Arheološki lokalitet Orničje se nalazi na visokoj, neplavljenoj desnoj obali Nišave, u ataru sela Malča, a južni deo lokaliteta je uništen erozijom.
Arheološki lokalitet Orničje otkriven je tokom zaštitnih arheoloških istraživanja Zavoda na trasi gasovoda MG10 Niš-Dimitrovgrad, kada je i arheološki istražen u središnjem delu. Tokom 2023. i 2024. godine otkriven je, istražen i zaštićen horeum (iz rimskog perioda, kraj 3. i početak 4. veka), od koga se na samo 30 m ka jugu nalazi praistorijski rondel.
Zbog tog arheološkog otkrića, trasa gasovoda je pomerena, kako ne bi došlo do uništenja arheološkog nasleđa.
