TEATAR NA RASKRŠĆU 2. Festival drame i pozorišta balkanskog kulturnog prostora
11 – 19. 03. 2020, Niš
Narodno pozorište Niš, drugu godinu za redom, organizuje festival drame i pozorišta balkanskog kulturnog prostora, takmičarskog karaktera, pod nazivom „Teatar na raskršću“. Festival će se održati u Nišu, kako je ustanovljeno prethodnim Festivalom, od 11. do 19. 03. 2020. godine.
„Teatar na raskršću“ ima za cilj afirmaciju sličnosti i razlika kulturnog identiteta država i naroda koji dele isti prostor, države Srbije i grada Niša kao mesta raskršća evropskih i svetskih puteva, jačanje međunarodne kulturne razmene, promovisanje pozorišne umetnosti i stvaralaca, razmene ideja i pozorišnih praksi, i posvećen je izazovima i perspektivama savremenog pozorišta.
Ovogodišnji Festival se održava pod pokroviteljstvom predsednika Republike Srbije, gospodina Aleksandra Vučića.
Festival se organizuje uz punu podršku Gradonačelnika i Skupštine grada Niša, kao osnivača Narodnog pozorišta Niš. Važno je istaći da je prvi festival „Teatar na raskršću“ bio podržan i od strane Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije.
Programski savet Festivala čine istaknuti pozorišni stvaraoci iz Srbije i regiona: predsednik – Nebojša Bradić, pozorišni reditelj (Srbija); članovi – Aleksandar Milosavljević, pozorišni kritičar (Srbija), prof. dr Darko Lukić, teatrolog (Hrvatska), Dejan Lilić, glumac (Severna Makedonija), mr Dejan Petković, teatrolog (Srbija), Dejan Stojiljković, pisac (Srbija) i upravnik Narodnog pozorišta Niš mr Spasoje Ž. Milovanović, teatrolog.
Festival će svečano biti otvoren 11. marta 2020.godine na Dan Narodnog pozorišta Niš, premijerom predstave Sitničarnica kod srećne ruke po romanu akademika Gorana Petrovića, u dramatizaciji i režiji Kokana Mladenovića, i produkciji Narodnog pozorišta Niš.
***
U skladu sa pravilnikom festivala „Teatar na raskršću“, na osnovu predloga selektorskog para, Aleksandar Milosavljević i Spasoje Ž. Milovanović, Savet festivala je doneo odluku da takmičarsku selekciju ovogodišnjeg Festivala čine sledeće predstave:
• Euripid, Bakhe, režija Igor Vuk Torbica, Narodni teatar Bitolj, Severna Makedonija;
• Edvard Olbi, Tko se boji Virdžinije Vulf, režija Lenka Udovički, Ulisis teatar, Brioni – Zagreb, Hrvatska, i Beogradsko dramsko pozorište, Beograd, Srbija;
• Labudovo jezero – novo viđenje, koncepcija, tekst i režija Kokan Mladenović, Gradski mađarski Teatar „Čiki Gergelji“, Temišvar, Rumunija;
• Andrej Rozman Roza, Baal, po motivima istoimene drame Bertolda Brehta, režija Vito Taufer, Slovensko mladinsko gledališče, Ljubljana, Slovenija;
• Slavoj Žižek, Antigona, režija Angela Rihter, Hrvatsko narodno kazalište Zagreb, Hrvatska;
• Alfred de Mise, Lorencačo, režija Boris Liješević, Jugoslovensko dramsko pozorište, Beograd, Srbija;
• Razgovori o ljubavi, autorski projekta, režija Jernej Lorenci, Kraljevsko pozorište „Zetski dom“ Cetinje, Crna Gora, i Drama Slovenskog narodnog gledališča, Ljubljana, Slovenija;
• Alber Kami, Kaligula, režija Diana Dobreva, Nacionalni teatar „Ivan Vazov“, Sofija, Bugarska.
Osim što sve ponuđene predstave reprezentuju izuzetne umetničke domete, posebno valja naglasiti da je nekolio produkcija iz ovog izbora dobar primer prožimanja različitosti koje pripadaju balkanskim raskršćima i, posebno, otvaraju mogućnost za preispitivanje odnosa pozorišta sa ovih prostora prema dramskoj klasici i preispitivanju značenja pojma „sloboda“.
Ova prožimanja pre svega vidimo u bitoljskim Bakhama, koje je na scenu postavio reditelj, beogradski student, zatim u brionsko-beogradskoj scenskoj verziji slavne Olbijeve drame u inscenaciji nekadašnje beogradske studentkinje sada nastanjene u Hrvatskoj, predstavi Tko se boji Virdžinije Vulf u kojoj igra mešovita srpsko-hrvatska glumačka ekipa, u Labudovom jezeru – novom viđenju koje je reditelj Kokan Mladenović postavio na sceni rumunskog pozorišta s mađarskim glumačkim ansamblom, u Razgovorima o ljubavi, crnogorsko-slovenačkoj koprodukciji koju je sa mešovitom ekipom glumaca na scenu postavio slovenački reditelj Jernej Lorenci, ali i u Antigoni koju je po tekstu slovenačkog filozofa Slavoja Žižeka postavio najreprezentativniji hrvatski teatar.
Naglašavamo da navedeni elemenat nipošto nije proizvod kalkulacije zasnovane na primeni bilo kakvih „ključeva“, nego upravo na činjenici koja čini samu suštinu misije niškog festivala, dakle na potrebi afirmacije visokih umetničkih vrednosti koje su rezultat prožimanja i preplitanja različitih uticaja i faktora (senzibiliteta, rediteljskih i glumačkih poetika, pogleda na teatar…), a koji čine specifičan balkanski melting pot.
Pitanje ne/postojanja „slobode“, kao zajednički sadržioc svih predstava, biće i tema Tribine festivala „Teatar na raskršću“.
Tribina Tetar kao prostor afirmacije slobode, trajaće dva dana, a voditelji će biti reditelj Nebojša Bradić i Aleksandar Milosavljević, pozorišni kritičar.
Neke od predloženih tema su zasnovane na potrebi koju na svoj način nameću i lokalni i globalni procesi a koji rezultiraju sve intenzivnijim ugrožavanjem raznih manifestacija slobode. Ovo nas upućuje da u kontekstu pozorišne umetnosti preispitamo odnos scenskih umetnosti prema fenomeu slobode – od one za koju se bori pojedinac, preko slobode za koju se zalažu razne društvene grupe, do borbe nacionalnih i drugih manjina za bolju društvenu vidljivost, pa i borbe same tetarske umetnosti za slobodu u kontekstu vremena konzumerizma i sveopšte komercijalizacije:
-Teatar kao prostor za preispitivanje društvenih i političkih sloboda;
-Teatar kao prostor afirmacije manjinskih društvenih grupa;
-Teatar i revolucija, revolucija u teatru;
-Da li je sloboda moguća u teatru;
-Da li teatar zaslužuje slobodu…
* * *
Ovaj selektorski izveštaj ne bi bio potpun kada ne bismo naveli i naslove predstava koje su činile naš najuži izbor:
Dino Pešut, Stela, poplava, režija Selma Spahić, Gradsko dramsko kazalište Gavela, Zagreb, Hrvatska;
Vilijam Šekspir, Hamlet, režija Ana Vukotić, Crnogorsko narodno pozorište podgorica, Crna Gora;
Abdulah Sidran, Sjećaš li se Doli Bel, režija Kokan Mladenović, Kamerni teatar 55, Sarajevo, Bosna i Hercegovina;
F. M. Dostojevski, Zločin i kazna (dramatizacija Miroslav Belović), režija Dušan Petrović, Narodno pozorište Republike Srpske, Banja Luka, Republika Srpska;
Bertolt Breht, Kavkaski krug kredom, režija Paolo Mađeli, Narodno pozorište Sarajevo, Bosna i Hercegovina;
Federiko Garsija Lorka, Krvave svadbe, režija Igor Vuk Torbica, Grad teatar Budva, Crna Gora, i Srpsko narodno pozorište, Novi Sad, Srbija.
Georg Bihner, Dantonova smrt, režija Dino Mustafić, Albanski nacionalni teatar iz Skoplja, Severna Makedonija.
Borisav Stanković/Maja Todorović, Nečista krv, režija Milan Nešković, Narodno pozorište Beograd.
* * *
Pored osam takmičarskih predstava, čije su premijere odigrane u kalendarskoj godini koja prethodi Festivalu, biće organizovan čitav niz pratećih programa: razgovori o predstavama, tribine, promocije knjiga, predstavljanje umetnika i izložbe.
Festivalski žiri (Branislav Mićunović, reditelj /Crna Gora/, Mia Begović, glumica /Hrvatska/, Katarina Kocevska, glumica /Severna Makedonija/, Bogdan Kostea, glumac /Rumunija/, Vlado Kerošević, glumac /Bosna i Hercegovina/) će dodeliti nagrade za najbolju predstavu, režiju, četiri glumačke nagrade, za kostimografsko i scenografsko ostvarenje, za originalnu scensku muziku, za scenski pokret, kao i specijalnu nagradu Festivala. Osim ovih, biće dodeljene i nagrada okruglog stola kritike, nagrada novinarskog žirija i nagrada žirija publike.
Upravnik Narodnog pozorišta Niš i direktor Festivala
Spasoje Ž. Milovanović
