Pre 140 godina formiran je prvi niški park

Od
Naissus Info
-
prvi park
Oslobođenje Niša

U prvih nekoliko godina posle Oslobođenja Niša od Turaka počelo je organizovano ozelenjavanje javnih površina.

Prvi park (sad) formiran je ispred dvora kralja Milana, 1881.godine, dok je održavanje zelenih površina bilo još u Tvrđavi.

Skromna sadašnja brojka od samo 24 parka u gradu sa oko 300.000 stanovnika deluje još skromnije kada se sazna da je najveći broj tih uređenih zelenih površina nastao između dva svetska rata, tačnije između 1920 – 1940. godine. To su parkovi kod Skupštine grada, Pravnog fakulteta, Železničke stanice, ispred zgrade Moravske banovine, na Trgu kralja Milana, kod Palate pravde i u Niškoj banji. U tom periodu započeto je pošumljavanje Čaira. U vreme nastajanja tih parkova Niš nije imao usko specijalizovane službe i stručnjake za hortikulturu, ali i danas stručnjaci daju visoke ocene ondašnjim komunalcima za profesionalni nivo urađenog.

Oslobođenje Niša

„Gradska pluća“ se šire radnim akcijama

Posleratni entuzijazam obnove i izgradnje Niša, kada je mnogo toga rađeno i urađeno masovnim radnim akcijama Nišlija, uključio je i formiranje novih zelenih površina. Tako su članovi Narodnog fronta na stratištu Bubanj, gde je tokom rata streljano oko 12.000 rodoljuba, zasadili park – šumu na 62 hektara, zatim je zasađena zaštitna šuma na Apelovcu, a posle velike radne akcije prokopavanja novog korita Nišave od Železničkog mosta do Medoševca, zasađene su i obale tog dela Nišave. Kada je pedesetih godina JNA ustupila Tvrđavu gradu, radnim akcijama su pošumljene i uređene slobodne površine, tako da je Niš samo unutar tvrđavskih zidina dobio još 22 hektara zelenila.
Pokret je zahvatio i radnike u fabrikama, jer je nastala prava utakmica ko će slobodne fabričke površine bolje da ulepša i uredi u prave male parkove. Dobrovoljnim omladinskim radom, uglavnom srednješkolske omladine, krajem pedesetih godina uređivane su obe obale nišavskog korita, od Đačkog ostrva do Medoševca, park u Čairu, proređivanje šuma na Bubnju i ozelenjavana školska dvorišta, da bi 1960. godine dobrovoljni omladinki rad prerastao u Pokret gorana – masovnu organizaciju za uređivanje zelenih gradskih površina, pošumljavanje goleti i erozivnih terena.
Niški Pokret gorana, sa svojim rasadnikom, zaslužan je što je tih godina uređeno dosta slobodnih površina u gradu i pošumljene desetine hektara goleti u njegovoj okolini.

Oslobođenje Niša

Zelenih površina sve manje

U Nišu se uređuje i održava samo oko 40 hektara parkova, delimično održava još 103, a u Niškoj Banji još 120 hektara. kada se saberu sve te površine i podele sa brojem stanovnika niša, onda jednom Nišliji pripada u proseku 1,2 kvadrata zelenila – a to je ravno deset puta manje no što predviđaju normativi.

Međutim, budući da sve zelene površine imaju ekološki značaj, parkovskim površinama treba dodati i oko 34 hektara skverova, zatim oko 8.000 stabala u drvoredima, 116 hektara park – šuma, 68 hektara rasadnika, 107 hektara zasadnog zelenila, 500 hektara zelenila u stambenim naseljima, 44 hektara zelenila u privrednim organizacijama, 240 hektara arheološkog parka Medijana, 35 hektara u javnim ustanovama ( škole, bolnice…. ), kao i 240 hektara u vojnim kompleksima.

Tome se mogu dodati i zelene površine u okolnim vikend – naseljima kao i 10.000 hektara poljoprivrednog zemljišta na području koje obuhvata generalni Urbanistički plan. u tom slučaju bi svakom Nišliji pripadalo 470 kvadrata zelenila, čemu treba dodati pozitivne klimatske i ekološke efekte koje na grad imaju Kamenički vis, Bojanine vode, Suva planina, Sićevačka i Jelašnička klisura, Seličevica i Suva planina.

I pored svega toga, planerima i graditeljima Niša može se zameriti da poslednjih godina nisu vodili dovoljno računa o uređenju novih zelenih gradskih površina. Ne govori li o tome već izneti podatak da je većina parkova formirana između 1920 – 1940. čodine, kada je Niš imao deset puta manje stanovnika nego danas …

Za moju Najdražu Number One u gradu ….
Izvor: Niški Vesnik (mart 2003 godine)
          Wikipedia
Priredio na stranici: Novaković Č. Milan

POVEZANE OBJAVEVIŠE OD AUTORA