Koji su to uzroci zbog kojih dete ne govori ili ne progovori na vreme. Postoji mnogo razloga zašto dete možda ne priča uobičajeno ili ne razvija jezik u očekivanom uzrastu.
Ključno je razumeti da svako dete ima svoj jedinstveni razvoj i da mogući uzroci za nedostatak govora mogu varirati.Tim za praćenje razvojnih smetnji kod dece čini: dečiji psihijatri, dečiji neurolozi, neurofiziolozi, psiholozi, defektolozi i logopedi.
Da bi ste svom detetu pomogli, neophodno je da znate da dete treba da se kvalitetno dijagnostikuje, pa tek onda da krene rad sa saradnicima psiholozima, defektolozima i logopedima. Inicijalno i dijagnostički najispravnije je da dete pregleda dečiji psihijatar i da upravo ovaj stručnjak na osnovu dijagnostike uputi dete dalje na tretmane. Ono što svakako često srećemo u praksi je da roditelji preskaču dečijeg psihijatra i odlaze kod logopeda, bez ikakve prethodne dijagnostike.
Brojni su razlozi zbog kojih deca u ranom uzrastu kasne sa govorom: spektar autizma, psihološki i neurološki problemi.
Mogući uzroci poremećaja u razvoju govora:
Kašnjenje kognitivnog razvoja
Kašnjenje ukupnog kognitivnog (intelektualnog) razvoja, u okviru koga kasni i razvoj mišljenja, jezika i govora, i tretira se individualno prilagodjenim ranim defektološkim tretmanom za podsticaj razvoja psihomotorike, kojim se ubrzava sazrevanje i u odredjenoj meri sustiže potreban razvojni nivo. Dijagnostičku procenu vrše dečji psihijatar i psiholog.
Razvojna disharmonija
To su stanj neujednačenosti nivoa razvoja psihomotornih funkcija, gde su pojedine funkcije uzrasno odgovarajuće ili čak naprednije, dok druge kasne u odnosu na kalendarski uzrast deteta. Ova stanja se tretiraju defektološkim i/ili logopedskim tretmanom. Rani intervencioni programi mogu biti od suštinske važnosti u podršci ovoj deci. Potrebno je i periodično razvojno praćenje i procena nivoa razvoja pojedinih funkcija i efikasnosti primenjenih tretmana (dečiji psihijatar) i psihometrijska procena (dečiji psiholog)
Poremećaji iz spektra autizma
Pervazivni poremećaji kod kojih su osim kašnjenja ili kvalitativnih odstupanja u razvoju jezika i govora, prisutni i poremećaji drugih oblika neverbalne komunikacije, interpersonalnih relacija, izražavanja emocija, stereotipije pokreta, igre i obrazaca ponašanja, otežana imaginacija, spontanost i kreativnost.
U tretmanu ovih poremećaja neophodne su što ranije intervencije i defektološki tretman, a kasnije i tretmani logopeda, dečjeg psihologa i psihoterapeuta kao i razvojno praćenje od strane dečjeg psihijatra sa edukacijom roditelja
Specifični poremećaji razvoja jezika i govora
Specifični poremećaji receptivnog, ekspresivnog govora, artikulacije itd., kada se jave kod dece se zapažaju promene prvenstveno u jezičkom razvoju, dok su većina drugih razvojnih funkcija uzrasno adekvatne.
Osnovni tretman kod poremećaja govora je logopedski. U nekim slučajevima uzroci nedostatka odnosno kašnjenja razvoja govora su genetski uslovljeni.
Problemi sa sluhom
Oštećenje sluha može značajno ometati razvoj govora. Deca koja imaju problema sa sluhom mogu imati poteškoće u reprodukciji zvukova i učenju govora. Kod ove dece pomoć pružaju specijalizovani defektolozi i logopedi.
Neurološki poremećaji
Neurološki poremećaji, genetski sindromi i druga ozbiljna medicinska stanja: (cerebralna (dečja) paraliza, epilepsije kod dece, neuromišićne bolesti, zatim Daunov sindrom i drugi genetski uslovljeni sindromi i hromozomske aberacije, često ometaju ili onemogućavaju razvoj govora i zahtevaju kompleksan tretman dečljeg neurologa, defektologa, logopeda i drugih stručnjaka.
Okruženje
Nedostatak stimulacije i podrške u okruženju deteta može takođe uticati na razvoj govora. Nedostatak interakcije, razgovora i čitanja može otežati detetu da nauči jezik. Otežavajuća okolnost je stalno korišćenje mobilnog telefona, tableta, televizijskog programa ( moguć razvoj ekranizma sa poremećajem govora, pažnje, koncentracije, spavanja) Individualno se procenjuje i tretira problem kod deteta uz savetovanje i edukaciju roditelja i porodične intervencije.
Tretmani i intervencije kod poremećaja govora:
Kada se dete suoči sa poteškoćama u govoru ili jezičkom razvoju, važno je pružiti podršku i stručnu pomoć, najpre dečijeg psihijatra, a prema potrebi dete se usmerava, neurologu, EEG Niš, neurofiziologu, psihologu, defektologu ili logopedu, što je pre moguće.
Ovo može uključivati:
Individualne terapije
Logopedi i defektolozi mogu osmisliti individualne terapijske planove koji odgovaraju specifičnim potrebama deteta.
Programi rane intervencije
Rani programi podrške mogu biti od ključnog značaja u podršci razvoju govora i jezika kod dece sa razvojnim kašnjenjima ili poteškoćama, koje rade isključivo posebno edukovani defektolozi oligofrenolozi kakve mi u PSIHO CENTRU MM imamo. Za rad sa decom i roditeljima imamo posebno uređene defektološke sale sa adaptiranim prostorom i svim neophodnim rekvizitima.
Podrška porodici
Edukacija i podrška porodici takođe su važni delovi tretmana. Roditelji mogu učiti tehnike koje mogu koristiti kod kuće kako bi podržali detetov jezički razvoj. Rad sa porodicom posao je edukativnih psihologa, psihoterapeuta i defektologa, kroz individualan rad kroz grupe i radionice.
Evo nekoliko potencijalnih razloga i načina kako se stručnjaci kao što su logopedi, defektolozi i drugi mogu uključiti u proces identifikacije i tretmana.
Logoped Niš
Logopedi su stručnjaci koji se bave procenom, dijagnostikom i tretmanom poremećaja govora, jezika i komunikacije. Kada dete ima problema sa govorom ili ne priča uobičajeno, logoped može biti prva osoba koju roditelji konsultuju, ali svakako da kod nas u timu mišljenje dečijeg psihijatra smatramo prvom karikom u nizu. Logoped može proceniti detetove veštine komunikacije, razumevanje jezika, izražavanje misli i bilo kakve specifične poteškoće u artikulaciji ili izgovoru zvukova, ne postavlja dijagnozu već sprovodi tretmane nakon završene kompletne dijagnostike tima.
Defektolog Niš
Defektolozi se bave proučavanjem i tretmanom raznih razvojnih poremećaja, uključujući one koji utiču na govor, jezik i komunikaciju.
