Kao i prethodnih godina Pravilnikom za upis u srednje škole je propisano da se podsticajni poeni dodeljuju osmacima romske nacionalnosti i onima koji su osnovno obrazovanje stekli po programu za odrasle.
Na društevnim mrežama je ovakav Pravilnik izazvao burne reakcije javnosti.
“Učenici – pripadnici romske nacionalne manjine upisuju se u školu pod povoljnijim uslovima radi postizanja pune ravnopravnosti u sticanju obrazovanja, na osnovu merila i postupka propisanih pravilnikom”, navodi se u članu 77. u Pravilniku o upisu učenika u srednju školu za školsku 2018/2019 radi postizanja pune ravnopravnosti.
To znači da osnovne škole u Srbiji u saradnji sa Nacionalnim savetom romske nacionalnosti manjine, počev od sedmog razreda, preduzimaju mere kojima informiše roditelje ili druge zakonske zastupnike učenika romske nacionalne manjine o merilima i postupku za upis učenika u srednju školu pod povoljnijim uslovima, u skladu sa ovogodišnjim pravilnikom.
“Učenici koji su prijavljeni za upis pod povoljnijim uslovima polažu završni ispit u skladu sa podzakonskim aktom koji uređuje završni ispit. Broj bodova koji učenici ostvare na osnovu uspeha iz škole i na osnovu završnog ispita, uvećava se za 30% od broja bodova koji im nedostaje do 100 bodova”, navodi se u članu 82. ovog pravilnika.
Osmi razred osnovne škole na kraju školske 2017/2018 godine, prema prvim statistikama, završiće 71.661 učenik dok u srednjim školama ima mesta za 76.064 đaka. Broj slobodnih mesta veći je za 6.14% od broja učenika.
Takođe, učenici koji žive u porodici koja je korisnik novčane socijalne pomoći, broj bodova koji su ostvarili na osnovu uspeha iz škole i završnog ispita uvećava se za 35% od broja bodova koji im nedostaje do 100 bodova.
Nepravdu u tome prepoznaju socijalno ugrožene porodice čiji osmaci ne mogu da računaju na afirmativne bodove za upis u srednju školu zato što su srpske nacionalnosti i završili su osmonovu školu po redovnom programu.
Ipak, prosvetari kažuocenjuju da se romski đaci ne mogu meriti sa većinom vršnjaka jer žive u lošim uslovima i da im se treba pomoći da upišu škole. Cilj ovakvoh pravilnika je da budu ravnopravni sa drugom decom i da se njihovim prijemom ne narušava predviđeni broj učenika u odeljenju.
Međutim, roditelji kažu da postoje zloupotrebe ovakvih mera.
Problem je, kako ističu na društvenim mrežama, i to što romska deca uglavnom dolaze na nastavu kad treba da uzmu potvrdu o redovnom školovanju da bi ostvarila pravo na socijalnu pomoć, a posle se ne pojavljuju.
Podsetimo, od 2003. godine država pomaže romskim učenicima da upišu srednju školu po povoljnijim uslovima.
Takva praksa sprovodila se prema uputstvu Ministarstva prosvete, a na preporuku zaštitnika građana uređena je Pravilnikom u februaru 2016. godine.
Povoljniji uslovi za Rome utemeljeni u Ustavu i međunarodnim dokumentima koje je Srbija potpisala.
Pravilnik je objavljen pre mesec dana u Službenom glasniku.
